Tekstil Sektöründe Sağlıklı Üretim: Kenevir Lifi

Sadece tekstil sektöründe değil günümüzde her türlü üretimin sürdürülebilir olması çalışmaları yaygınlaşıyor, iplik üretiminde ön  terbiye, renklendirme,  boya-baskı yöntemleri, bitim işlemleri, atık su yönetimi gibi tüm süreçlerin sürdürülebilirlik kapsamında  düzenlenen  kurallara  uygun  biçimde  gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bunları düzenleyen bir dizi kurallar yönetmelikler ve regülasyon açısından sertifikasyon çalışmaları artık kabul görmeye başlamış ve global markalar tarafından desteklenmektedir. (gots, european flax).

Moda içerisinde de varlık bulan etik ilkesi, yalnızca sürdürülebilirlikle kısıtlı olmak yerine, sosyal, kültürel ve ekonomik dönüşümlerle aktivist bir hareket olarak gelişen etik moda ile gündeme gelmiştir. Etik moda sadece ekolojik, sürdürülebilir tasarım ve üretimi değil, yavaş ve sosyal yaklaşımları ilke edinmektedir. Yani, “çevresel kirliliğe, tüketime yönelik üretim anlayışına, işgücü sömürüsüne, adil olmayan ticarete karşı geliştirilen” (Kipöz ve Atalay, 2015:101-115) bir değerdir.

Kenevir lifi sadece biyobozunur özelliği ile değil, sürdürülebilirlik kavramı içinde etik üretim prensibine de uygun olması ile çevreci bir liftir. 1 kg pamuk için ortalama 10.000 litre su harcanırken, 1 kg kenevir lifi için su tüketimi ortalama 300-500 litredir. Uzun vadede kenevir lifinin tercih edilmesi, dünya genelinde bir tehdit haline gelen susuzluk için çözüm getirecektir.

Son 20 senelik süreçte hem kenevir lifi ile ilgili bilincin gelişmemesi, yasaklanan ya da kısıtlanan kenevir üretimi, hem de endüstriyel işleme teknolojilerinin gelişimi açısından bakıldığında daha önce kısıtlı olarak üretilen kenevir ürünleri son yıllarda yaşanan çevreci hareketler ve bilinçli tüketicilerin artışıyla büyük giyim şirketlerinin de kenevir lifini kullanmasına yol açmıştır.  Kenevir  lifi  kullanan  pek  çok marka, marka  sloganı  olarak  sürdürülebilir  üretim, sürdürülebilir çevre, etik üretim, etik moda, organik moda, yeşil moda, ekolojik moda gibi terimleri kullanarak hem bu konularda bilinçli tüketiciye ulaşmakta hem de diğer tüketicilerin bilinçlenmesini sağlamaktadır.

Son yıllarda özellikle internet üzerinden küresel satış gerçekleştiren markalar giderek yaygınlaşmaktadırlar. Üretiminde hiçbir sağlık riski olmadan etik üretilen kenevir lifinden ürünler üreten ticari markalardan bazıları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tekstilde sürdürülebilirlikten bahsedildiğinde kenevir, doğada yok olabilme özelliği ile sürdürülebilir bir çevre için son derece önemlidir. Etik olarak üretilebilmesi, yaşam döngüsü değerlendirmesi kapsamına dâhil olması, pek çok alanda doğal çözümler ve fayda getirmesi gibi sebepler; kenevir lifinin potansiyelini giderek arttıran değerleridir. Daha az su ile üretiminin yapılabilmesi, üretiminde kimyasal ilaç gerektirmemesi gibi ekolojik özellikleri ile  kenevirin  her  alanda  gelecek  vadeden  bir  lif  olduğu  söyleyebiliriz. Kenevir  lifinin  tekstil  ürünlerinde  başka  lifler  ile  birlikte karışımlarının arttırılması, %100 kenevirden üretilen tekstillerin yaygınlaşabilmesi için kenevir üretiminin artırılması gerekmektedir. Bu nedenle de, yerli tohum ile yerel üretimin teşviki, endüstriyel üreticilerin yerel üretici ile işbirliği ve tüketicinin de tercih edilebilir maliyet ve kalitede kenevir ürünlere ulaşabilmesinin sağlanması  gerekmektedir. Bu doğrultuda tasarımcıların da, estetik değeri yüksek, kenevir giysi tasarımına yönlenmesi, etik moda, yeşil moda, ekolojik moda, yavaş moda gibi kavramları bilerek kenevir lifini tercih etmeleri, ayrıca üniversiteler,  Ar-Ge  merkezleri  ve  ilgili diğer kuruluşların  farkındalık yaratıcı  işbirlikleri kapsamında çok yönlü projeler ile sürece katkı sağlamaları büyük önem taşımaktadır.

Günümüzde özellikle Amerika ve Avrupa ülkeleri kenevir ile ilgili pek çok çalışma gerçekleştirmekte, birçok yerel üretici ve küçük işletmeler tarafından organik tekstil, etik moda, ekolojik tekstil gibi sürdürülebilirlik kavramları ile bağdaşan giysi ve mekan tekstilleri tasarlanıp üretilmektedir.  Amerika  ve  Avrupa  ülkelerinde  daha  fazla  farkındalığın  olduğu  çevreci yaklaşımlar  doğrultusunda  kenevir  lifinin  ülkemizde  de  yeniden  daha  fazla  ekilmesi  ve üretiminin gerçekleştirilmesi beklenmektedir. Yapılan çalışmalar ile tüketiciler ve üreticilerde farkındalık oluşturulmaya başlanmış, ülke politikaları doğrultusunda ekim alanları genişletilmiş, ücretsiz yerli tohum desteği ile üretici teşvik edilmeye başlanmıştır. Sürdürülebilir tekstiller için sürdürülebilir tasarım fikrinin geliştirilmesi, uygulanması ve yaygınlaşması oldukça önemlidir. Bu kapsamda, bilim ve teknolojinin de sürdürülebilir malzeme ile bağlantısını kurmak, tekstil atığının azaltılması, çevre duyarlılığının arttırılması açısından önem arz etmektedir. Tüketicilerin sürdürülebilir  tekstiller  içerisinde  kenevir  lifinden  üretilen  tekstillere  yönelmesi  amacı  ile tasarımcıların ürünlerinin çevre dostu olduğunu vurgulaması, bu konuda bilinçli tüketicinin yanı sıra, diğer tüketicilerin de dikkati çekmesini sağlayacaktır. Özellikle bu noktada, tasarımcıların çevreci üretim yöntemlerini endüstriyel tasarım ölçütleri ile ilişkilendirmesi de kenevir ürünlerin daha uzun süre kullanılabilmesinde ve yaşam döngüsüne dahil olabilmesinde etken olacaktır. 

DİĞER YAZILAR


Filofibra Pazarlama A.Ş.

FILOFIBRA Pazarlama A.Ş. İstanbul’da 1985 yılından beri Türkiye Tekstil piyasasına elyaf, iplik, kumaş satışında servis vermektedir.

Adres

  • Filofibra Pazarlama A.Ş
  • Levent Cad. Sülün Sok. No: 34 1. Levent, Istanbul

  • Tel : +90 212 283 3860/ 9 Hat

  • Fax : +90 212 283 3859
  • Email - Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.

Yurtdışı Adres

  • Filofibra SA
  • Riva Caccia 1 / A Central Park Bldg. 6900 Lugano / Switzerland
  • Tel - +41 91 985 78 11
  • Fax - +41 91 985 78 08 - 09 - 10
  • Email - Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.